Koken is fijn

Ik hou veel van koken en maak graag gerechten uit alle windstreken. Ik kook Italiaans, Frans, Mexicaans, Indiaas, Indonesisch en maak bovendien graag mijn eigen mixje. Maar naast al dat exotische eten houd ik ook van de simpele, recht-toe-recht-aan Nederlandse keuken. Ik ben gek op een echt goed gemaakte gehaktbal, een witlofsalade, kapucijners met spek, de perfect kruimig gekookte aardappels, bloemkool of een goeie stamppot. Ik snap dat niet iedereen van spruiten, andijvie en zuurkool houdt, maar ik zou het jammer vinden als deze tradities verwijnen tussen alle moderne pasta's, salades met rucola en kant-en-klare woksauzen.

Een van mijn favoriete kookboeken is dan ook "Koken is fijn". Een boekje met kartonnen kaft, gedrukt op stevig bruin papier, met in het midden één enkele glanzende pagina met kleurenfoto's. Ik schat dat het boekje uit de jaren '60 of '70 komt, waar het werd gebruikt voor (ik citeer) "diverse opleidingen van het huishoud- en nijveronderwijs". Mijn moeder heeft het vroeger gebruikt op de huishoudschool en nog altijd is het mijn leidraad voor bijna vergeten Hollandse gerechten zoals drie-in-de-pan, andijviestamppot en rijstepap. Ook is het boek een nuttig naslagwerk voor bijvoorbeeld zandkoekjesdeeg of de kooktijd van spruitjes. De kooktijden moeten overigens wel met zo'n 25% verkort worden, als je geen groentepuree wilt eten.

"Koken is fijn" is niet alleen handig, het is ook een mooi stukje geschiedenis. Ideeën over voeding, bereidingswijzen, gezondheid en zelfs opvoeding krijgen er uitgebreid de aandacht. Tussen de regels door krijg je veel mee over de tijdgeest. De taal waarin het boekje is geschreven, is zo mogelijk nog mooier. Eigenlijk is het een feest om er af en toe even in te lezen. En daarom zijn we nu, na deze lange inleiding, eindelijk aangekomen waar ik zijn wil: enkele citaten uit "Koken is fijn." Ik zou zeggen: doe er je voordeel mee.

"In de huishouding kan voor de bereiding van ijsgerechten gebruik worden gemaakt van: klaartgekocht ijs, ijs uit de koelkast, ijs uit de ijsemmer. Klaargekocht ijs heeft zowel voor- als nadelen. Voordelen: direct voor gebruik gereed; vraagt geen bereidingstijd; kan bestaan al naar wens uit één of verschillende soorten ijs. Nadelen: kan pas kort voor het gebruik worden gekocht indien er geen koelkast aanwezig is; is duurder dan het zelfgemaakte ijs."

"Over het algemeen bestaat de warme maaltijd uit: soep - vlees, vis, ei of kaas, groenten, aardappelen - toespijs. Zodra er soep en toespijs gegeven wordt, spreken we al over een uitgebreide maaltijd."

"Inmaken wordt in de huishouding weinig meer toegepast. Oorzaken: door verbeterde kweekmethoden (o.a. onder glas en in verwarmde kassen) is het hele jaar voldoende verse groente verkrijgbaar. Betere import van verse groenten en vruchten, vooral gedurende de wintermaanden. Diepvriesprodukten zijn gemakkelijk verkrijgbaar. (...)"

"De snelmengbeker, mixer of liquidizer bestaat uit een voetstuk met ingebouwde motor voorzien van een schakelknop. Op de motor is de snelmengbeker bevestigd waarin sneldraaiende mesjes de eigenlijke werkzaamheden verrichten. Met behulp van de schakelknop is de snelheid waarmede de mesjes ronddraaien te regelen."

"Kindervoeding. (...) Het zenuwstelsel is gevoelig, zodat het gebruik van stoffen die hierop een prikkelende uitwerking uitoefenen, moet worden vermeden zoals: koffie, specerijen, alcohol en coca cola."

"Voeding voor de lagere schoolleeftijd. (...) Het is voor het schoolkind aan te raden om tijdens de ochtendpauze wat voedsel te gebruiken. Op vele scholen is er gelegenheid tot het drinken van schoolmelk. Dit is uitstekend, want alle kinderen hebben veel melk nodig. Als er geen schoolmelk wordt verstrekt kan een vrucht of een boterham worden gegeten."

"Voeding voor teenagers. Zo ongeveer tussen de twaalf en de vijftien maken meisjes en jongens een periode van lichamelijke veranderingen en snelle groei door. Hierop moet het lichaam reeds van tevoren worden voorbereid door een goede voeding tijdens de lagere schoolleeftijd."

"Voeding voor bejaarden. Tegenwoordig bereiken een groter aantal mensen een hoge ouderdom dan vroeger. De bejaardenzorg neemt daarom in onze maatschappij een voorname plaats in. Voor oudere mensen is een goede voeding van belang om gezond en vitaal te blijven."

"De oorzaken van een te hoog lichaamsgewicht kunnen zeer verschillend zijn. In het algemeen kan worden gezegd, dat het gewicht toeneemt indien er meer calorieën worden opgenomen dan er worden verbruikt."

Ik zou nog pagina's kunnen doorgaan. Voor de lezer die ik enthousiast heb gemaakt: het boekje is voor een paar euro op Marktplaats te krijgen. Kook ze!